ENCIRCLE gesprekken

Het nieuwe schooljaar staat voor de deur. Een belangrijk moment om als school en als klas met een frisse start te beginnen. Een belangrijke prioriteit bij het begin van het schooljaar maar evengoed tussenin is het creëren en borgen van een veilig basisnest voor al onze leerlingen.
Dit betekent dat we actief een omgeving willen vormen waarin elk kind zich gezien, gehoord en gerespecteerd voelt.

Om dit te bereiken, wijd ik graag nog een bericht aan de ENCIRCLE gesprekken, waarin op de kernwaarden openhartigheid, respect, en verbinding centraal staan. Open kringgesprekken die doorleefd zijn met de waarden en werkvormen van Deep Democracy.

Wat zijn nu deze ENCIRCLE gesprekken?

ENCIRCLE gesprekken zijn een vast onderdeel van onze schoolweek en vinden plaats in een cirkelopstelling, met een open ruimte in het midden. Deze opstelling is symbolisch: de cirkel biedt veiligheid en geborgenheid, terwijl de open ruimte centraal staat voor wat we loslaten en toelaten, precies wanneer dat nodig is. Door deze gesprekken willen we leerlingen de kans geven om openhartig te spreken, met respect voor elkaar, en in verbinding met hun klasgenoten.

Hoe werken de ENCIRCLE gesprekken?

Elke bijeenkomst heeft een vaste opbouw die bestaat uit de volgende elementen:

1. Veiligheidsafspraken
   Aan het begin van de eerste ENCIRCLE gesprekken besteden we veel tijd aan het vaststellen van veiligheidsafspraken. Deze afspraken zorgen ervoor dat iedereen zich veilig voelt om diens gedachten te delen. Hierbij bespreken we bijvoorbeeld zaken zoals de regel dat er geen reacties gegeven worden op wat iemand deelt of indien nodig het gebruik van een praatstok of alternatief (om ervoor te zorgen dat iedereen aan het woord komt). We nodigen elkaar tenslotte ook uit om te verwoorden wat we eventueel nog nodig hebben om veilig het gesprek te voeren. 
   
   
2. Check-in
   De check-in is een moment waarop leerlingen, aangepast aan hun ontwikkelingsniveau, thema en de beschikbare tijd kunnen 'landen' in het gesprek. Ze kunnen delen hoe ze zich voelen of wat hen bezighoudt. Het helpt om de toon van het gesprek te zetten en iedereen bewust te maken van de sfeer in de groep. We trachten hiermee andere zaken los te laten om actief in het gesprek aanwezig te kunnen zijn. De facilitator kan de check-in zo modereren zodat dit heel kort duurt of uitgebreid kan, afhankelijk van beschikbare timing.
   
   
3. Timing en Doel/Topic
   Elk gesprek heeft een bepaald doel of onderwerp. Soms is dat het bespreken van klasafspraken, het delen van complimenten of het bespreken van spanningen en conflicten. De tijd die hiervoor beschikbaar is, wordt duidelijk afgebakend, zodat er structuur en voorspelbaarheid is.
   
   
4. Neen-stem
   Leerlingen mogen altijd 'nee' zeggen als ze niet willen spreken. Dit wordt gerespecteerd, zodat niemand zich verplicht voelt om iets te delen wat ze liever voor zichzelf houden.
   Los daarvan wordt in de gesprekken ook altijd actief naar de neen-stem gevraagd. Wie denkt hier anders over? Wie heeft nog een totaal ander idee? Je leert hiermee leerlingen dat thema's en problemen vanuit meerdere perspectieven kunnen bekeken worden.
   
   
5. Afsluiten
   We sluiten het gesprek altijd af met een korte reflectie. Wat hebben we vandaag geleerd? Wat nemen we mee? Dit helpt om de ervaring te verankeren en met een positief gevoel af te ronden.

Mogelijke thema's:

Tijdens de ENCIRCLE gesprekken kunnen verschillende thema's aan bod komen. Thema's die aansluiten bij wat er leeft in de klas en wat nodig is voor een veilig klimaat te installeren. Denk hierbij aan:

• Veilig Nest: We bespreken de behoeften van de leerlingen, maken klasafspraken, vragen elkaar om in de cirkel te stappen voor complimenten of erkenning, en bespreken wat onder de 'waterlijn' zit (onuitgesproken gevoelens en gedachten).
• Spanningen en Conflicten: Hier gaan we in op hoe we omgaan met sorry zeggen, cyberpesten, smartphonegebruik en herstel na een conflict. Ook herhaald gedrag komt aan bod, waarbij we proberen patronen te doorbreken. Indien iedereen in de groep zich veilig voelt, zich gezien voelt en zich op een veilige manier durft uitspreken, kunnen ook maatschappelijke dialogen en discussies gevoerd worden.
• Diversiteit en Inclusie: We praten over het respecteren van verschillen en gelijkenissen, en leren om oordelen te herkennen en los te laten. Wat is rechtvaardigheid en hoe gaan we er in onze klas mee om?

Balanceer en neem tijd...

Wees voorbereid dat de eerste ENCIRCLE gesprekken vooral gericht zullen zijn op het uitleggen van de veiligheidsafspraken en het oefenen van de check-in. Dit is normaal en essentieel om een sterke basis te leggen. Het kost tijd om een veilige en vertrouwde omgeving te creëren, maar dit is een investering die zich de rest van het jaar zal uitbetalen.

Samen bouwen aan een veilig basisnest vraagt ook om balans. Denk bewust na over wanneer je dergelijke gesprekken structureel kan inbouwen en wanneer je ook toelaat om ze indien nodig 'ad hoc' te voeren. Als leerkracht wil je uiteraard wel het overzicht bewaken. 

Tot slot

Met de ENCIRCLE gesprekken leggen we de basis voor een schooljaar waarin elk kind zich thuis voelt op school en waarin verbinding, openhartigheid en respect centraal staan. Zo help je je leerlingen zich met elkaar verbinden in hun gelijkenissen, met een open geest kijken naar hun verschillen en elkaar waarderen voor hun talenten. 

Wil je hier graag meer over weten?
Op zoek naar werkvormen om binnen de ENCIRCLE gesprekken in te zetten?
Wil je leren hoe je gestructureerd zo'n thema aanbrengt?

Neem gerust contact op met ons connect@encircle.be voor een vorming of coaching op maat.

Veel ENCIRCLE plezier

Debbie